لزوم دنبال کردن عادت‌های خوب

ناتوانی در یادگیری، مشکلی است که بر دریافت و پردازش اطلاعات در مغز تأثیر می‌گذارد. این ناتوانی ممکن است باعث شود کودکان در انجام فعالیت هایی مانند خواندن، نوشتن، انجام تمرینات ریاضی و تشخیص جهت‌ها با مشکل مواجه شوند.
ناتوانی در یادگیری، ارتباطی با میزان هوش کودکان ندارد. افرادی که دچار این اختلال هستند، ممکن است در دیدن، شنیدن و فهم و درک، به گونه‌‎ای متفاوت عمل کنند. آنها در انجام فعالیت‌های روزمره مانند مطالعه یا حتی تمرکز در کلاس درس با مشکل روبرو می‌شوند.
این کودکان می‌توانند با دنبال کردن روش‌هایی، بر ناتوانی های یادگیری غلبه کنند.

انواع مختلف ناتوانی در یادگیری:

انواع مختلفی از ناتوانی های یادگیری وجود دارند. باید توجه داشت اختلال هایی همچون بیش فعالی (ADHD) و اُتیسم، نباید به عنوان ناتوانی های یادگیری در نظر گرفته شوند.

اصلی ترین انواع ناتوانی های یادگیری عبارتند از:

دیسپراکسیا (نارسایی حرکتی):

این بیماری، مهارت های حرکتی فرد را با مشکل مواجه می کند. کودکی که به این بیماری مبتلاست، در انجام فعالیت هایی از جمله برداشتن اشیا یا بستن بند کفش با مشکل مواجه می شود و بعدها در انجام فعالیت هایی مانند نوشتن یا تایپ کردن نیز با مشکل مواجه خواهد شد.

مشکلات دیگری که به دلیل بیماری دیسپراکسیا ایجاد می شود، عبارتند از:

دشواری در صحبت کردن
حساس شدن به نور، لمس فیزیکی، طعم ها و بوها
اختلال در حرکت چشم ها
دیسلکسیا (اختلال در خواندن)

این بیماری، در انجام فعالیت هایی که به یادگیری زبان مربوط است (مانند خواندن و نوشتن، فهم دستور زبان، درک مطلب، گفتگو و تمرکز در هنگام مکالمه) مشکلاتی برای کودکان ایجاد می کند.

دیس گرافیا (اختلال در نوشتن):

این بیماری، مهارت نوشتاری فرد را دچار اختلال می کند. افرادی که به این بیماری مبتلا هستند، غالبا با مشکلاتی ازجمله دستخط بد و اختلال در هجی کردن کلماتف روبرو هستند.

دیسکلکولیا (اختلال در ریاضی با محاسبه):

افراد مبتلا به این بیماری، در ریاضیات با مشکل مواجه هستند. البته این مشکل در افراد مختلف، علایم متفاوتی دارد. دیسکلکولیا می تواند کودکان را در یادگیری محاسبات ریاضی و تشخیص اعداد، با مشکل مواجه کند. این کودکان با بالا رفتن سن، حتی در حل مسائل ساده ریاضی یا حفظ کردن جدول ضرب نیز با مشکل مواجه خواهند شد.

اختلال در پردازش شنوایی:
این مشکل مربوط به پردازش صداها توسط فرد است. معمولا این بیماران در موارد زیر دچار مشکل هستند:
یادگیری مهارت های مطالعه
تشخیص صداهای پس زمینه
دنبال کردن مسیر صدای دیگران
درک تفاوت میان کلماتی که صداهای مشابه دارند
حفظ کردن آنچه که شنیده اند

اختلال در پردازش بینایی:

شخصی که دچار اختلال در پردازش بینایی است، در فهم اطلاعات دیداری نیز ضعف دارد. چنین افرادی در خواندن یا درک تفاوت میان اشیایی که دیده اند، با مشکل مواجهند. معمولا افرادی که دچار اختلال در پردازش بینایی هستند. در برقرارری هماهنگی میان چشم ها و دست ها نیز با مشکل روبرو می شوند.

تشخیص ناتوانی و مشکلات یادگیری:

از آنجا که علایم اختلالات یادگیری در کودکان، متفاوت است، تشخیص این مشکل دشوار خواهد بود. به علاوه، بسیاری از کودکان مبتلا به این بیماری، سعی در پنهان کردن آن دارند. بنابراین ممکن است تنها چیزی که در مورد این کودکان متوجه شوید، این باشد که از تکالیف مدرسه شکایت داشته یا علاقه ای به رفتن به مدرسه نداشته باشند.

موارد زیر می توانند نشانه های اختلالات یادگیری باشند:
بی علاقگی نسبت به خواندن یا نوشتن
مشکل در به خاطر سپاری و حفظ کردن مطالب
کند کار کردن
مشکل در جهت یابی
مشکل در تمرکز بر انجام فعالیت ها
دشواری در فهم ایده های انتزاعی (توانایی استنباط و درک مفاهیم)
بی توجهی به جزئیات یا توجه بیش از حد به آنها
ضعف در ارتباطات اجتماعی
اختلال حواس

قبل از تشخیص قطعی بیماری، لازم است با چندین پزشک متخصص در این خصوص مشورت کنید. ممکن است پزشکان متخصص، بسته به نوع اختلال کودک، ارزیابی توسط روانشناس بالینی مانند روانشناس مدرسه، روانشناس رشد کودک، یا گفتار درمانگر، را توصیه کنند. با توجه به مشکلاتی که این کودکان با آنها مواجهند، برای ارزیابی مشکل، به صورت ریشه ای، چندین تست برای تشخیص دقیق بیماری انجام خواهد شد.

تشخیص بموقع ناتوانی های یادگیری:

تشخیص نشانه های اولیه ناتوانی های یادگیری باعث می شود والدین بتوانند هرچه سریعتر به کودک کمک کنند. کندی در انجام فعالیت هایی مانند راه رفتن، صحبت کردن یا برقراری روابط اجتماعی، در خصوص کودکان نوپا و کودکانی که هنوز در سن رفتن به مدرسه نیستند. می تواند علامت وجود ناتوانی در یادگیری باشد.

آموزش کودکان استثنایی، رایج ترین روش درمانی برای درمان ناتوانی های یادگیری است. کودکانی که دچار مشکلات یادگیری هستند، باید بتوانند در مدارس دولتی، به طور رایگان تحت آموزش های خاص قرار گیرند.
پس از ارزیابی وضعیت کودک و مشخص شدن اینکه کودک دچار مشکلاتی در یادگیری است. گروهی از معلمان، برنامه آموزشی مختص کودک شما را طراحی کرده و تعیین می کنند که ارائه کدامیک از خدمات آموزشی، می تواند به موفقیت کودک در مدرسه کمک کند.
به علاوه معلمان به کودک کمک می کنند تا بر نقاط قوت خود در یادگیری تمرکز کرده و به این ترتیب نقاط ضعفی که در این زمینه دارد را جبران کند.

البته منابع و برنامه های دیگری که خارج از سیستم مدارس دولتی هستند نیز می توانند به کودکانی که ناتوانی هایی در یادگیری دارند کمک کنند، از جمله:
مدارس خصوصی که مختص درمان کودکانی با توانی های یادگیری هستند.
فعالیت های فوق برنامه که مختص کودکانی با ناتوانی های یادگیری طراحی شده

استخدام معلم خصوصی یا استفاده از خدمات درمانی، به یاد داشته باشید که ناتوانی های یادگیری، مانعی در مسیر موفقیت کودکان نخواهند بود. چرا که کودکان می توانند با به کارگیری ابزارهای صحیح، بر ناتوانی های یادگیری غلبه کنند.
نگهداری از کودکانی که ناتوانی هایی در یادگیری دارند. اطلاع از اینکه کودک شما دچار ناتوانی در یادگیری است. ممکن است شما را آشفته و ناراحت کند. بسیاری از والدین تصور می کنند فرایند تشخیص ناتوانی کودک، امری بسیار خسته کننده است و حتی پس از تشخیص ناتوانی کودک، کمک به او و برآوردن نیازهایش بسیار دشوار خواهد بود.اما در نظر داشته باشید بهترین کاری که شما می توانید به عنوان پدر یا مادر انجام دهید، خیلی ساده است و در این خلاصه می شود که کودک خود را دوست داشته باشید و حمایتش کنید.
ناتوانی هایی در یادگیری دارد کمک کنید.

همه چیز را یاد بگیرد؛ سعی کنید هر آنچه در مورد ناتوانی یادگیری کودکان وجود دارد بیاموزید. به این ترتیب می توانید در انتخاب بهترین روش درمانی برای کودک، نقش فعال ایفا کنید.
حامی کودک تان باشید؛ سعی کنید با مدرسه کودک تان در تماس باشید تا بتوانید شیوه آموزش فردی مشخص را برای وی برنامه ریزی کنید. این برنامه باید به گونه ای باشد که اهداف آموزشی خاصی را برای کودک در نظر گرفته و اقداماتی که جهت دستیابی به آن اهداف لازم است را نیز دربرگیرد. درک قوانین مربوط به آموزش های ویژه و سیاست های خاص مدارس، باعث می شود که کودک شما، موارد آموزشی لازم را حتی در خارج از مدرسه نیز فرا گیرد. اکنون بسیاری از این خدمات آموزشی در دسترس هستند. اما طبیعی است تا زمانی که برای دریافت آنها اقدامی نکرده باشید، نمی توانید از آنها استفاده کنید.

اطمینان حاصل کنید که کودک شما عادت های زندگی سالم مانند ورزش، خواب کافی و برخوردار بودن از یک رژیم غذایی سالم را دنبال می کند.
به وضعیت خلقی کودک توجه کنید: ناتوانی های یادگیری می تواند موجب کاهش اعتماد به نفس او شود. بنابراین لازم است به بروز نشانه های افسردگی در کودک مانند بدخلقی، تغییر اشتها، خواب یا بی علاقگی به انجام فعالیت های روزمره توجه داشته باشید.

دکتر ابراهیم عبدالهیان

روانپزشک  ـ فلوشیپ کودکان و نوجوانان

استاد دانشگاه علوم پزشکی مشهد