توانبخشی عبارتست از اقداماتی هدفمند در جهت توانمند سازی افراد ناتوان جهت دستیابی به حداکثر توانایی های خود به منظور رسیدن به استقلال شخصی و وابستگی کمتر به اطرافیان.
رسیدن به این هدف به جز اقداماتی که باید بر روی فرد معلول انجام گیرد نیازمند تغییراتی در منزل و محل کار جهت دستیابی ساده تر از معلول به وسایل و امکانات موجود در محیط می باشد.
توانبخشی شامل:
1- توانبخشی فردی: جهت بازتوانی، توانایی های از دست رفته و بالا بردن سطح مهارت های عملکردی فرد معلول این اقدامات در محل درمانی اعم از کلینیک، بیمارستان، درمانگاه انجام می شوند.
2- توانبخشی حرفه ای: آموزش حرفه ای، کاریابی و اشتغال، پی گیری فرد معلول در منزل و محل کار
پس از توانبخشی فردی و آموزش حرفه ای و کاریابی لازم است تغییراتی در منزل و محل کار فرد معلول اعمال شود تا بتواند از حداکثر توانایی خود جهت انجام کارها استفاده کند.
در ذیل به نمونه هایی از اقداماتی که جهت رسیدن به این مهم نیاز است اشاره می شود.
منزل و محل کار فرد معلول حتی المقدور به گونه ای انتخاب شود که شامل موارد زیر باشد:
- نزدیک وسایل حمل و نقل عمومی باشد.
- محل ورودی هم سطح خیابان باشد و یا دارای سطح شیبدار جهت سهولت در رفت و آمد باشد.
- فاصله بین پاگردها و ورودی راهروها کم باشد.
- راهروها و گذرگاه ها تا حد ممکن مسطح و هموار باشند.
- اتاق ها وسیع و گذرگاه ها پهن باشد.
- ساختمان دارای یک وسیله بالا برنده مانند آسانسور باشد و یا در کنار پلکان سطح شیبدار موجود باشد.
- سطح زمین و کف اتاق ها و راهروها بدون دست انداز باشد.
- خطر لغزش در ورودی درها و لبه ها نباشد.
- تا حد ممکن درب ها اتوماتیک و یا از جنس سبک باشند.
- صندلی های نشیمن و مبلمان راحت باشد و با ارتفاع مناسب باشند.
- داخل حمام و دستشویی صندلی های راحت موجود باشد.
- جهت معلولینی که در راه رفتن مشکل دارند پلکان و سطوح نرده گذاری شوند. (پارالل)
- کلید و پریزها در سطحی قرار بگیرند که در دسترس فرد باشند.
- وسایل آشپزخانه مانند یخچال، گاز، شیر آب از نوعی انتخاب شوند و به گونه ای قرار گیرند که دسترسی فرد معلول به آنها به سادگی امکان پذیر باشد.
تدوین:
سید علی صدری کارشناس کار درمانی